Lwów (Ukraina) ‒ kościół Bożego Ciała (d. dominikański). Prace konserwatorskie przy figurach wieńczących fasadę kościoła
Dawny kościół oo. dominikanów we Lwowie (obecnie cerkiew greckokatolicka Najświętszej Eucharystii) należy do najpiękniejszych świątyń kopułowych na terenach dawnej Rzeczypospolitej. Wybudowany został z fundacji rodziny Potockich w latach 1744‒1769 według projektu architekta Jana de Witte, inżyniera wojskowego.
Szczególną uwagę zwraca kopuła wieńcząca świątynię oraz monumentalna fasada zachodnia, o żywej rytmice wklęsło-wypukłych płaszczyzn przedzielonych dwiema parami potężnych kolumn wspierających łamane belkowanie i falisty fronton zwieńczony wyobrażeniem kielicha i promienistej hostii – symbolu Eucharystii. Bogactwa dekoracji fasady dopełniają kamienne posągi świętych dominikańskich: św. Tomasza z Akwinu, św. Dominika, św. Jacka Odrowąża i św. Wincentego Ferreusza. Na zwieńczeniach krucht flankujących frontową elewację korpusu znajdują się figury św. Katarzyny Sieneńskiej i św. Róży z Limy.
Wykonano skaning laserowy obiektu. Jest to najskuteczniejsza i najbardziej precyzyjna metoda inwentaryzacji, która pozwala na uzyskanie dużej liczby danych o wysokiej dokładności.
W 2021 r. Instytut Polonika rozpoczął prace konserwatorskie przy wapiennych figurach św. Katarzyny Sieneńskiej i św. Róży z Limy, które znajdują się na zwieńczeniach krucht flankujących frontową elewację korpusu dawnego kościoła dominikanów we Lwowie, obecnie greckokatolickiej cerkwi Najświętszej Eucharystii.
Figury powstały ok. 1777 roku. Do dnia dzisiejszego nie ustalono ich autorstwa. Pewne jest jednak, że reprezentują nurt lwowskiej rzeźby rokokowej. Do jej charakterystycznych cech należą m.in.: dynamiczna ekspresja postaci przedstawianych w tanecznym ruchu, odzianych w szaty o zgeometryzowanych formach, tworzących gładkie płaszczyzny załamane ostrymi liniami fałdów.
Badania nad figurami wykazały postępujące zniszczenia, które powstały na skutek zanieczyszczenia powietrza, oddziaływania warunków atmosferycznych, ataków mikrobiologicznych i nieprawidłowych napraw realizowanych w przeszłości. Wykryto pęknięcia, defragmentację obu rzeźb a także strukturalne osłabienie znacznych partii kamienia. Doszło także do erozji i wypłukania jego powierzchni, silnego rozwoju porostów i mchów, ubytków formy oraz wtórnych uzupełnień cementowych. Zniszczeniu uległy także atrybuty świętych.
Celem rozpoczętych prac konserwatorskich jest zatrzymanie szybko postępującej destrukcji materiału kamiennego i elementów wykonanych z blachy miedzianej oraz zminimalizowanie skutków oddziaływania destrukcyjnych czynników atmosferycznych na stan kamienia. Kluczowe jest przywrócenie rzeźbom walorów estetycznych zgodnych z pierwotnym wyglądem, przy zachowaniu cech świadczących o ich wielowiekowej historii.
Realizator: firma ZKR Sp. z o.o. pod kierunkiem Pawła Jędrzejczyka
W 2020 r. Instytut Polonika przeprowadził konserwację czterech figur świętych dominikańskich w tym Tomasza z Akwinu, Dominika, Jacka Odrowąża i Wincentego Ferreriusza a także umieszczonego centralnie cokołu z aniołami oraz złoconego kielicha – monstrancji z fasady kościoła, autorstwa Jana Obrockiego z lat 1793-1794.
Figury zostały oczyszczone, wzmocnione i odsolone. Znaczne ubytki rzeźbiarskie zostały zrekonstruowane, a drobne ubytki uzupełniono zaprawami mineralnymi barwionymi w masie na kolor kamienia i z dobraną do oryginału fakturą. Cały zespół rzeźb poddano procesowi hydrofobizacji zabezpieczającemu przed szkodliwym działaniem warunków atmosferycznych.
Atrybuty świętych zostały odtworzone zgodnie z ikonografią, a następnie wraz z umieszczoną w centrum Monstrancją, poddane złoceniu.
Realizator: ZKR Sp. z o.o.
