Prace konserwatorskie na Cmentarzu Janowskim we Lwowie
Program Ministra „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”
Cmentarz Janowski to druga co do wielkości – po Cmentarzu Łyczakowskim – i wciąż czynna polsko-ukraińska nekropolia we Lwowie. Został założony 1888 r. przy rogatce na krańcu ul. Janowskiej, zajmuje powierzchnię ok. 45 ha. Pochowano na nim około 200 tysięcy Polaków, w tym żołnierzy walczących w wyzwolenie Lwowa w latach 1918–1920, lotników z okresu międzywojennego oraz poległych w czasie II wojny światowej.
Prace konserwatorsko-restauratorskie oraz techniczno-budowlane przy polskich nagrobkach na Cmentarzu Janowskim we Lwowie prowadzone są od 2018 r. Do tej odrestaurowano 14 grobowców oraz renesansową kolumnę przed bramą wjazdową na cmentarz. Były to groby o różnej formie stylistycznej i różnym stopniu trudności, wykonane z różnego rodzaju materiałów: wapieni, piaskowców, marmurów, z elementami metaloplastyki, zdobiące zarówno główną aleje jak i boczne alejki.
W 2024 r. będą kontynuowane prace przy grobie Marii Rozdołowej, dekorowanym w stylu art deco. W 2023 r. wykonano pierwszy etap prac przy obiekcie, czyli prace techniczne. Został on zdemontowany, oczyszczony i ponownie zamontowany na nowo wykonanym fundamencie. II etap prac zakłada uzupełnianie ubytków, spoin montażowych oraz rekonstrukcje kamienne. Autorem nagrobka jest Władysław Korzewicz, którego sygnatura umieszczona jest na froncie ogrodzenia kamiennego. Z jego warsztatu wyszło wiele grobów znajdujących się na Cmentarzu Janowskim. Grób Rozdołowej oznaczony jest stelą na podstawie przechodzącą w ogrodzenie kamienne. Stanowi połączenie modernistycznych form bryły i ciekawie dobranych dekoracji ornamentalnych, zarówno geometrycznych, jak i roślinnych. Naczółek podtrzymują dwie kolumny o ozdobnych głowicach w kształcie kosza, ozdobionych formą uproszczonych motywów roślinnych. Na dwóch podstawach pod krzyżem zakomponowano wzór złożony z okręgów oraz z ciągu łuków. Krzyż wieńczący całość grobu również wykonany bardzo syntetycznie, w formie reliefu. Po obu stronach grobu zachowały się dwa lampiony, w których odnaleziono również zachowane szybki, co jest dużą rzadkością na cmentarzu. W otoczeniu nagrobka musiały podczas wojny toczyć się walki, gdyż krzyż i kolumna noszą ślady po ostrzałach.
Dodatkowo w 2024 r. zostaną przeprowadzone prace konserwatorsko-restauratorskie oraz techniczno-budowalne przy dwóch interesujących obiektach rzeźbiarskich, nie związanych stricte z pochówkami: figurze Matki Boskiej po lewej stronie głównego placu oraz kapliczce skarbonce po prawej stronie placu. Są to prawdopodobnie oryginalne elementy cmentarza, znajdujące się tu od początku jego istnienia. Figura Matki Boskiej została w 2023 r. poddana bardzo nieumiejętnie przeprowadzonym pracom renowacyjnym, które doprowadziły do częściowego zniszczenia oryginalnej powierzchni. Prace zostały te wstrzymane i obecnie zostanie podjęta próba uratowania resztek oryginalnej tkanki rzeźby oraz przywrócenie jej wartości artystycznych.
Ponadto zostanie przygotowany program prac konserwatorskich dla 4 kolejnych grobów na Cmentarzu Janowskim.
